ಮನುಷ್ಯ ಆಗಿರೋದು ಅಂದ್ರೆ ಏನು?- ವಿಲಿಯಂ ಕೆಂಟ್ರಿಜ್

Date: 17-08-2021

Location: ಬೆಂಗಳೂರು

ಹಿರಿಯ ಪತ್ರಕರ್ತ-ಲೇಖಕ ರಾಜಾರಾಂ ತಲ್ಲೂರು ಅವರು ಜಾಗತಿಕ ಸಮಕಾಲೀನ ಕಲೆ ಮತ್ತು ಕಲಾವಿದರನ್ನು ಕುರಿತು ಬರೆಯುವ ಅಂಕಣ 'ಈಚೀಚೆ, ಇತ್ತೀಚೆ'. ಪ್ರತಿ ವಾರ ಪ್ರಕಟವಾಗುವ ಈ ಸರಣಿಯಲ್ಲಿ ಈ ಬಾರಿ ದಕ್ಷಿಣ ಆಫ್ರಿಕಾ ಮೂಲದ ಕಂಟೆಂಪೊರರಿ ಆರ್ಟ್ ಕಲಾವಿದ ವಿಲಿಯಂ ಕೆಂಟ್ರಿಜ್ ಅವರ ಕಲಾಬದುಕಿನ ಕುರಿತು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ.

ಕಲಾವಿದ: ವಿಲಿಯಂ ಕೆಂಟ್ರಿಜ್ (William Kentridge)
ಜನನ: 28 ಎಪ್ರಿಲ್, 1955
ಶಿಕ್ಷಣ: ಜೊಹಾನೆಸ್‌ಬರ್ಗ್ ಆರ್ಟ್ ಫೌಂಡೇಷನ್
ವಾಸ: ಜೊಹಾನೆಸ್‌ಬರ್ಗ್, ದಕ್ಷಿಣ ಆಫ್ರಿಕಾ
ಕವಲು: ಕಂಟೆಂಪೊರರಿ ಆರ್ಟ್
ವ್ಯವಸಾಯ: ಪ್ರಿಂಟ್ ಮೇಕಿಂಗ್, ಡ್ರಾಯಿಂಗ್, ಆನಿಮೇಷನ್

ವಿಲಿಯಂ ಕೆಂಟ್ರಿಜ್ ಅವರ ಸಿ.ವಿ.ಗಾಗಿ ಇಲ್ಲಿ ಕ್ಲಿಕ್ ಮಾಡಿ:

ವಿಲಿಯಂ ಕೆಂಟ್ರಿಜ್ ಅವರ ವೆಬ್‌ಸೈಟಿಗಾಗಿ ಇಲ್ಲಿ ಕ್ಲಿಕ್ ಮಾಡಿ:

ಕಲೆ ಎಂದರೆ ಅದು ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ, ಹಾಗಾಗಿ ಕಲಾವಿದ ಚಿಂತಕನೂ ಆಗಿರುವುದಿಲ್ಲ ಎಂಬ ಸಾಮಾನ್ಯ ಅಭಿಪ್ರಾಯಕ್ಕೆ ಅಪವಾದವಾಗಿ ಬೆಳೆದುನಿಂತಿರುವ ದಕ್ಷಿಣ ಆಫ್ರಿಕಾದ ಪ್ರಮುಖ ಸಮಕಾಲೀನ ಕಲಾವಿದ ವಿಲಿಯಂ ಕೆಂಟ್ರಿಜ್ ತನ್ನ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿಯೂ ಕಲಾವಿದರೊಳಗೇ ಭಿನ್ನವಾಗಿ ನಿಲ್ಲುತ್ತಾರೆ. ಥಿಯೇಟರ್, ಆಪೆರಾ, ಸಿನಿಮಾ, ಆನಿಮೇಷನ್, ಕಲೆ, ಪ್ರಿಂಟ್ ಮೇಕಿಂಗ್… ಹೀಗೆ ಎಲ್ಲ ರಂಗಗಳಲ್ಲೂ ಅವರ ಅಳಿಸಲಾಗದ ಹೆಜ್ಜೆಗುರುತುಗಳಿವೆ.

ಮನುಷ್ಯತ್ವದ ಬಗ್ಗೆ ಅಪಾರ ಕಾಳಜಿ ಇದ್ದು, ತನ್ನ ಸುತ್ತಮುತ್ತ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಸಂಗತಿಗಳಿಗೆ, ಹಿಂಸೆ, ಜನಂಗೀಯ ತಾರತಮ್ಯಗಳಿಗೆ ಪ್ರಖರವಾಗಿ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಿರುವ ಕೆಂಟ್ರಿಜ್, ತಾನು ಯಹೂದ್ಯ ಕುಟುಂಬದಿಂದ ಬಂದವರಾದ್ದರಿಂದ ತನಗೆ ದಕ್ಷಿಣ ಆಫ್ರಿಕಾದ ಜನಾಂಗೀಯ ತಾರತಮ್ಯದ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಮೂರನೇ ಪಕ್ಷವಾಗಿ ನಿಂತು ಸರಿ-ತಪ್ಪುಗಳ ವಿವೇಚನೆ ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು ಎಂದು ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಡುತ್ತಾರೆ. ಅಲ್ಲಿನ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಸನ್ನಿವೇಶಗಳೇ ಅವರ ಕಲಾಕೃತಿಗಳ ಹೂರಣ.

ಸ್ವತಃ ನೆಲ್ಸನ್ ಮಂಡೇಲಾ, ಸ್ಟೇವ್ ಬ್ರೆಕೊ ಅವರಂತಹ ಜನಾಂಗೀಯ ತಾರತಮ್ಯದ ಹೋರಾಟಗಾರರಿಗೆ ವಕೀಲರಾಗಿದ್ದ ಯಹೂದಿ ದಂಪತಿಗಳ ಮಗನಾಗಿ ಸಿರಿವಂತ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ ಕೆಂಟ್ರಿಜ್ ಅವರಿಗೆ ಬಾಲ್ಯದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಹೆತ್ತವರ ರಾಜಕೀಯ ಆಕ್ಟಿವಿಸಂ, ನಾಗರಿಕ ಹಕ್ಕುಗಳ ಕುರಿತಾದ ಎಚ್ಚರದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಮತ್ತು ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಅದೇ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಆ ಸಂಗತಿಗಳು ಅವರ ವೃತ್ತಿಜೀವನದಲ್ಲೂ ಮಹತ್ವದ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದ್ದವು.

ಕೆಂಟ್ರಿಜ್ ಅವರ ಆರಂಭಿಕ ದಿನಗಳು ಅವರ ಗೊಂದಲಗಳ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ತೀರಾ ಗೋಜಲಾಗಿದ್ದವು. ಜೊಹಾನೆಸ್‌ಬರ್ಗ್ ಆರ್ಟ್ ಫೌಂಡೇಷನ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಲಾಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಅವರಿಗೆ ಬಣ್ಣದ ಬಳಕೆ ಮತ್ತು ಚಿತ್ರದ ಗೆರೆಗಳ ನಡುವೆ ಆಯ್ಕೆಯ ಗೊಂದಲ ಇತ್ತು. ಎಚ್ಚಿಂಗ್‍ನಲ್ಲಿ ಬಣ್ಣವಿಲ್ಲದೆ ಚಿತ್ರ ಆರಂಭಗೊಳ್ಳಬಹುದೆಂಬ ಸಂಗತಿ ಅವರಲ್ಲಿ ಕುತೂಹಲ ಮೂಡಿಸಿತ್ತು. ಈ ಹಂತದಲ್ಲೇ ಅವರಿಗೆ ತಾನು ಕಲಾವಿದನಾಗುವ ಬದಲು ನಟನಾಗಿ ಹೆಚ್ಚು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ ಸಾಧಿಸಬಹುದು ಅನ್ನಿಸಿ, ಪ್ಯಾರಿಸ್‌ಗೆ ತೆರಳಿದರು. ಅಲ್ಲಿ ನಟನೆ ಕಲೆಗಿಂತ ಭಿನ್ನ ಅಲ್ಲ ಅನ್ನಿಸಿ ಅಲ್ಲಿಂದ ಸಿನಿಮಾ ನಿರ್ಮಾಣದತ್ತ ಹೊರಳಿಕೊಂಡರು. ಆದರೆ ನಟನೆಯಲ್ಲಿ ಕಲಿತ ಟೈಮಿಂಗ್, ಚಲನೆ ಮತ್ತು ಪಾತ್ರಾನುಸಂಧಾನ ಅವರಲ್ಲಿ ಆಳವಾಗಿ ಉಳಿದಿತ್ತು. ಸಿನಿಮಾ ಕೂಡ ಅವರಿಗೆ ಸಮಾಧಾನ ತರಲಿಲ್ಲ. ಅಲ್ಲಿಂದಲೂ ಹೊರಬರುವುದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ ಹುಡುಕತೊಡಗಿದರು.

ಹೀಗೆ ಆರಂಭಿಕ “ವೈಫಲ್ಯ”ಗಳ ಬಳಿಕ ಅವರು ಮತ್ತೆ ಕಲೆಯತ್ತ ಹೊರಳಿಕೊಂಡು, ತನ್ನ ಎಲ್ಲ ಕಲಿಕೆಗಳ ಹದವಾದ ಮಿಶ್ರಣಗಳನ್ನು ತನ್ನ ಕಲಾಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯಲ್ಲಿ ರೂಢಿಸಿಕೊಂಡರು. ತನ್ನ ಕಲಾಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಈ ವೈಫಲ್ಯಗಳ ಪಾತ್ರ ದೊಡ್ಡದು, ಕಲೆಯ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿಯೇ ಅಲೆಯ ಅರ್ಥದ ಹೊಳಹುಗಳೂ ಇರುವುದು ಎಂದು ಅವರು ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಡುತ್ತಾರೆ. ತನ್ನ ಕಪ್ಪು-ಬಿಳುಪು ಚಾರ್ಕೋಲ್ ಡ್ರಾಯಿಂಗ್‌ಗಳನ್ನೇ ವಿಶಿಷ್ಠವಾಗಿ ಆನಿಮೇಟ್ ಮಾಡಿ ಕಲಾಕೃತಿಗಳನ್ನು ರಚಿಸುವ ಅವರು ತನ್ನ ಕಲಾಕೃತಿಗಳನ್ನು ಶಿಲಾಯುಗದ ಅಥವಾ ಬಡ ಕಲಾವಿದರ ಆನಿಮೇಷನ್ ಎಂದು ಕರೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಒಂದೇ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಬರೆದು ಭಂಗಿಗಳನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುತ್ತಾ ಹೋಗುವಾಗ ಅಳಿಸಲಾದ ಗುರುತುಗಳನ್ನು ಅವರು ಮರೆಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ.

ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಷನಿಸ್ಟ್ ಹಾದಿಯ ಅವರ ಕಲಾಕೃತಿಗಳಲ್ಲಿ, ವಿಷಾದ, ದುರಂತಗಳನ್ನು ತಮಾಷೆಗಳ ಮೂಲಕ ಬಿಂಬಿಸುತ್ತಾ ಹೋಗುವ ಅವರ ಶೈಲಿಯನ್ನು ಚಾರ್ಲಿ ಚಾಪ್ಲಿನ್ ಶೈಲಿಯ ಜೊತೆ ಹೋಲಿಸಿ ನೋಡಬಹುದು. ದೇಹ ಮೆದುಳನ್ನು ಪ್ರಚೋದಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ನಂಬಿರುವ ಅವರು ತಮ್ಮ ಕಲಾಸ್ಟುಡಿಯೊ ಕೂಡ ತನ್ನದೇ ದೇಹದ ಭಾಗ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತಾರೆ. ತನ್ನನ್ನು ತಾನೇ ವಿಚಾರಣೆಗೆ ಒಳಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಲೇ ಮನುಷ್ಯರಾಗಿರುವುದು ಎಂದರೆ ಏನು ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಒಳನೋಟಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಕೆಂಟ್ರಿಜ್, ತನ್ನ ಹೆಚ್ಚಿನ ಕಲಾಕೃತಿಗಳಿಗೆ ಪ್ರೇರಣೆ ಪಡೆಯುವುದು ತನ್ನ ಬಾಲ್ಯದಿಂದಲೇ.

Arc/Procession: Develop, Catch Up, Even Surpass (1990,) Felix in Exile (1994), Sleeper – Red (1997), I am not me, the horse is not mine (2008), cavaliere di Toledo (2012) , Second Hand Reading (2013), The Shrapnel in the Woods (2013), More Sweetly Play the Dance (2015), Drawings for 'The Head and the Load' (2017), ಅವರ ಮಹತ್ವದ ಕಲಾಕೃತಿಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿವೆ.

ವಿಲಿಯಂ ಕೆಂಟ್ರಿಜ್ ಅವರ ಸಂದರ್ಶನ: